Historia Kina Polonia

Pierwsze kino powstało w Trzebnicy  przypuszczalnie w 1931 roku i nazywało się „Rialto”. Swoją siedzibę miało w budynku przy ul. Wolności 5 (obecnie ks. W. Bochenka), a jego właścicielką była Pani Hedwig Breitkopf. Po wojnie, w lipcu 1945 roku kino zostało ponownie otwarte. Nadano mu nową nazwę - „Polonia”, która obowiązuje do dnia dzisiejszego.

Początkowo właścicielem placówki był Okręgowy Zarząd Kin. Seanse filmowe odbywały się po południu, a w niedzielę dodatkowo wyświetlane były "poranki" dla dzieci. Każdy seans rozpoczynał się kroniką filmową.

Pierwszymi wyświetlonymi tu filmami były „U kresu drogi” i „Tęcza”. W repertuarze kina przeważały produkcje radzieckie. Od marca do grudnia 1948 roku wśród 44 wyświetlonych filmów 27 było produkcji radzieckiej, 8 amerykańskiej, były również 2 filmy francuskie, 2 czeskie, 2 szwedzkie, 2 polskie i jeden  angielski. Największym powodzeniem cieszył się film produkcji amerykańskiej „Wieczna Ewa” - odbyło się aż 5 seansów, a do kina przyjeżdżały zorganizowane grupy mieszkańców z pobliskich wsi.
Dużą widownię zgromadził  film Wandy Jakubowskiej „Ostatni etap” – obejrzało go około tysiąca widzów. Kino cieszyło się wówczas dużym powodzeniem i popularnością wśród mieszkańców. Oprócz projekcji filmowych w budynku "Polonii" odbywały się wówczas odczyty, konferencje i inne istotne spotkania.

W  październiku 1963 roku kino przeniesiono do budynku Domu Kultury przy ul. Prusickiej 12. Nowa sala widowiskowo – kinowa została wyremontowana, do 480 zwiększono ilość miejsc na widowni, a scenę wyposażono w podstawowe urządzenia techniczne i ruchomy ekran.

Kilka wzmianek odnalezionych w kronikach Ośrodka Kultury na temat kina:
-  5.01.1968 - w Sali kinowej PDK odbyła się zorganizowana w ramach Dyskusyjnego Klubu  Filmowego projekcja filmu produkcji brazylijskiej p.t. „Karabiny”;
- 12.01.1968 - „Złodziejski trakt” film produkcji USA , a  w ramach DKF-u  po projekcji dyskusja o obejrzanym filmie;
- 19.01.1968 - w godzinach wieczornych Dyskusyjny Klub Filmowy PDK zorganizował prelekcję wprowadzającą a następnie wyświetlił film produkcji francuskiej p.t. „Gładka skóra”;
- 23.01.1968 - odbyły się kolejne zajęcia Studium Estetycznego, których tematem był wykład Ryszarda Uklańskiego p.t. „Panorama filmu współczesnego”. Obok stałych uczestników Studium, wykład zgromadził również poważną grupę miłośników filmu.

Repertuar kinowy w latach 60-tych składał się głównie z filmów polskich i z krajów bloku wschodniego ale nie tylko. W ramach Dyskusyjnego Klubu Filmowego Trzebniczanie mieli okazję zapoznać się z dziełami wybitnych reżyserów światowego kina: Akiro Kurosawy, Ingmara Bergmana, Federico Felliniego, Michelangelo Antonioniego, Andrzeja Wajdy, Andrzeja Munka, Kazimierza Kutza, Jerzego Kawalerowicza, Wojciecha Jerzego Hasa i wielu, wielu innych.

Wykładowcami, którzy wspaniale prowadzili seminaria filmowe byli m.in. Ryszard Uklański, Czesław Stasiewicz , Jerzy Łuczyn. Współpracowali z nimi przez wiele lat Trzebniczanie m.in. Jan Sokołowski, Janusz Nawrot, Marek Długozima i inni.
W naszym kinie gościliśmy również twórców filmowych: Stanisława Mikulskiego, Sylwestra Chęcińskiego, Wiesława Saniewskiego, Daniela Olbrychskiego, Piotra Fronczewskiego i innych wybitnych aktorów i reżyserów.

Repertuar filmów prezentowanych w Klubie był starannie dobierany. Trzebniczanie mogli obejrzeć z pewnym opóźnieniem czasowym wiele wybitnych pozycji światowego kina. Kino było w tamtych czasach miejscem spotkań towarzyskich i swego rodzaju „oknem na świat” przez, które można było zobaczyć inne, niedostępne dla nas życie.

W połowie 1968 roku powstał Amatorski Klub Filmowy „Start”. Już rok później trzebniccy filmowcy odnieśli sukces zdobywając trzecie miejsce na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Amatorskich w Płocku (18-20. IV 1969) za zestaw filmów „Czernina wieś”, „Hobby”, i „Życiorys”, a także nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Naczelnego Zarządu Kinematografii na V Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Amatorskich  8 mm w Polanicy Zdroju (5-7.IX.1969) za filmy „Pasja” i „Targ”. Autorami nagrodzonych filmów byli Józef Lesiak, Andrzej Kowalski i Tadeusz Zieliński. Również w następnych latach członkowie AKF-u odnosili prestiżowe sukcesy - Jan Sokołowski i Zbigniew Lubicz – Miszewski zdobyli pierwszą nagrodę w Wojewódzkim Przeglądzie Filmów Amatorskich we Wrocławiu (21.V 1970) za film „Bazylika”. W latach 70-tych na przeglądzie filmów amatorskich filmowcy zaprezentowali nowe filmy, m.in. „Czas powrotu i czas życia”, „Zejście do piekieł”, „Jakie to dziwaki po tym świecie chodzą”.

AKF „Start” prezentował co roku miejscowej widowni nowe filmy, np. „Opętanie”, „Pustelnik”, „Niepokój zieleni” realizowane przez  ówczesnych członków: M. Dzięcioła, R. Jabłońskiego, E. Majchra, G. Kałuzińską i innych.
Kino i kluby filmowe miały swoje lepsze i gorsze okresy - zdarzały się nawet kilkuletnie zaniki działalności.

Filmy dla kina przydzielane były przez Okręgowe Przedsiębiorstwo Rozpowszechniania Kin z tzw. "rozdzielnika" i miały określoną marszrutę,  związaną  z rozkładem jazdy pociągów, którymi  były dostarczane. W związku z tym docierały do nas coraz później a widzowie byli zmuszeni oglądać filmy we wrocławskich placówkach.
Ówczesna kierowniczka "Polonii" - G. Kałuzińska postanowiła wypożyczać  kopie filmowe z  kin wrocławskich. Często zaprzyjaźniony taksówkarz czekał pod kinem na pierwszą, zgraną na ostatnim seansie,  rolkę filmową  i pędził z nią do Trzebnicy. Seanse odbywały się wówczas bardzo późnym wieczorem, ale cieszyły się dużą popularnością  wśród kinomanów. Tak było z wyświetlanym po raz pierwszy w Polsce filmem „Przeminęło z wiatrem”, którego projekcja odbyła się późno w nocy przy pełnej widowni.

Pod koniec 1990 roku nastąpiły poważne zmiany w  Kinematografii. Kina, które miały swoją siedzibę w budynkach nie będących własnością OPRF-ów zostały przekazane władzom poszczególnych miast lub zlikwidowane. Nasza placówkę przejął Trzebnicki Ośrodek Kultury i funkcjonuje ona w jego ramach do dzisiaj. Wprawdzie tygodniowa ilość seansów została poważnie ograniczona (nie ma już np. niedzielnych "poranków" dla dzieci), ale kino jako takie wciąż istnieje. Niestety kopie filmowe po oficjalnej premierze wciąż docierały bardzo późno.  Koniunktura nie sprzyjała małym kinom. Przez pewien okres seanse odbywały się w poniedziałki, ponieważ kino „Ognisko” we Wrocławiu było tego dnia nieczynne i użyczało nam swoich kopii. Po likwidacji „Ogniska” pomagało nam kino „Lalka”.

W celu odtworzenia widowni kinowej, zagarniętej w początkach lat 90 - tych przez "nowe media", ówczesna opiekunka kina, G. Kałuzińska, namówiła  wrocławskiego reżysera, Roberta Czechowskiego, do prowadzenia w Trzebnicy Młodzieżowej Akademii Filmowej. Później funkcję tą przejęła Pani A. Kozak. Jak czytamy na plakatach z tamtych lat "Akademia to nie tylko typowa projekcja, to także słowo wstępne informujące o reżyserze, scenarzyście, historii powstania filmu". W 1995 roku odbyły się 52 seanse z cyklu MAF z udziałem około 3500 widzów.

W 2000 r. została podpisana umowa z Ambasadą Francji, która udostępniała nam bezpłatnie filmy we francuskiej wersji językowej (wraz z listą dialogową). Cały cykl nazywał się „Francuskie rendez-vous”i był prezentowany raz w miesiącu przez kilka lat. 17.XII.2004 roku odbył się  pierwszy Trzebnicki Przegląd Kina Amatorskiego i Niezależnego. Zaprezentowano 13 krótkometrażowych projekcji filmów wyświetlanych podczas Festiwalu Kina Niezależnego KANewka. Uczestnikami pokazu byli też twórcy związani z Trzebnicą, m.in. bracia Dominik i Piotr Matwiejczykowie oraz Artur Terlecki z grupy „Formalina”, a także współorganizatorzy przeglądu - studenci z Wrocławia: Monika Czepielewska,  Radek Nadarzyński, Michał Pawlik i Joanna Gajewska. Powstał również jednodniowy projekt kawiarniano - klubowy - „Cafe Projektor”. Jego inicjatorkami były Ula Sawicka i Paulina Nowakowska. Impreza cieszyła się sporym zainteresowaniem i zaowocowała następnymi przeglądami a także reaktywowaniem Amatorskiego Klubu Filmowego w 2005 r., który jest prowadzony przez Piotra Matwiejczyka – młodego, dobrze zapowiadającego się reżysera  z powiatu trzebnickiego. Pokazy jego filmów odbywały się przy pełnej sali. Powstają wciąż nowe grupy filmowców, które działają w nurcie kina niezależnego.

Ponieważ filmy kręcone są na innych nośnikach, do ich odtwarzania  potrzebny jest specjalny sprzęt. W tym celu w 2005 roku zakupiony został rzutnik multimedialny, który bardzo ułatwia pracę na wszelkiego rodzaju pokazach i przeglądach. W sierpniu 2007 roku odbył się pierwszy  Konwent Anime "CORNHOLIO", który trwał kilkanaście godzin bez przerwy. Uczestnikami Konwentu była trzebnicka młodzież i goście z innych klubów w Polsce.

Swoją działalność we wrześniu 2007 roku zainicjował również Klub Kultury Filmowej i KinomaniakClub. Kluby działały do stycznia 2012 roku. Obecnie opiekunem kina jest  Grażyna Kałuzińska, kinooperatorem Andrzej Markiewicz.

Pracownicy kina na przestrzeni lat 1946 - 2007:

Kierownicy:
1. Kulczyk Józef – od 5.VI 1947 r.
2. Kaniewska Helena – od 15.XI 1952 r.
3. Płuciennik Olga – od 01.VII 1955 r.
4. Zakrzewski Stefan – od 01.XI 1958 r.
5. Mułka Feliks – od 01.X 1963 r.
6. Kałuzińska Grażyna – od 01.VII 1987 r.
Po roku 1990, kiedy kino przejął Ośrodek Kultury, funkcję kierownika zamieniono na opiekuna kina. W latach dziewięćdziesiątych opiekę taką pełniły:
1. Muszyńska Barbara
2. Ciba Anna
3. Nowak Agnieszka
4. Kałuzińska Grażyna

Kinooperatorzy:
1. Cyganik Michał – od 23.V 1948 r.
2. Kulczyk Józef – od 05.VI 1947 r.
3. Kulczyk Jan – od 10.II 1970 r.
4. Rudnicki Stanisław – od 29.X 1988 r.
5. Markiewicz Andrzej – od 1994 r.

Kasjerzy:
1. Kowalon Roman – od 01.VII.1947 r.
2. Danelska Genowefa – od 07.III.1959 r.
3. Szmulewska Dorota – od 01.III.1984 r.

Bileterzy:
1. Kijek Stanisław – od 01.V 1946 r.
2. Mandziej Cecylia – od 01.V 1946 r.
3. Mazgaj Stanisław – od 01.II 1950 r.
4. Rożnowski Ferdynand – od 08.XI 1950 r.
5. Gwarońska Helena – od 16.II 1953 r.
6. Kielar Maria – od 01.IX 1957 r.
7. Cisak Zdzisław – od 15.X 1957 r.
8. Rzeszowska Mieczysława – od 30.IX 1968 r.
9. Waliczek Bogumiła -  od 01.II 1983 r.
10. Andrzejak Bruno – od 01.III 1984 r.
11. Pyszel Beata – od 01.XI 1985 r.
12. Długozima Marek – od 01.VIII 1987 r.
13. Grabowska Zofia – od 14.XI 1987 r.
14. Wierzbicka Barbara – od 03.V 1988 r.
15. Turowski Ireneusz – od 1995 do 2011 r.